اکسیژن

چرا جامعه در برابر «آلودگی هوا» کِرخ شده است؟

ایرنا - احمد پورنجاتی در گفت وگو با فرارو گفت: «موضوع آلودگی هوا همچون بسیاری از چالش های برآمده از شرایط زندگی ماشینی و مدرن یک مسئله مزمن است. به این معنا که نه می شود و نه مفید است که به صورت صرفا ضربتی با آن برخورد کرد.»

وی ادامه داد: «ولی به هر حال در هر زمانی قاعدتا در درجه اول دولت ها و سپس خود جامعه باید نسبت به اینگونه موضوعات واکنش مناسب و کارهای متناسب با ابعاد قضیه را مورد توجه قرار دهد.»
«متاسفانه مانند بسیاری از موضوعات از این دست همچون زلزله، ایمن نبودن ساخت و سازها و مشکلات بسیار گسترده ای که فراروی شرایط اکولوژیک کشور ما است (بحران های مربوط به نابودی اقلیم طبیعی ایران) به موضوع آلودگی هوا نیز متاسفانه از گذشته تاکنون آن طور که باید و شاید و به صورت برنامه ای راهبردی پرداخته نشده است.»

این فعال سیاسی اصلاح طلب تصریح کرد: «به عبارت دیگر گاهی اوقات و پس از بروز برخی مشکلات حاد عکس العمل ها و واکنش هایی دیده شده است، اما به صورت فرایندی و به صورت یک پروسه کمتر مورد توجه قرار گرفته است.»

پورنجاتی اظهار کرد: «البته نباید نادیده گرفت که نخستین برنامه ریزی های جدی و غیرشعاری برای مواجهه با موضوع آلودگی هوا در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی مورد توجه قرار گرفت.»

وی ادامه داد: «بنده در مجلس شاهد بودم که با تاسیس مجموعه های کارشناسی جدی مطالعات گسترده ای صورت گرفت و در قالب برنامه های توسعه کشور نیز موضوع محیط زیست و مبارزه با آلودگی هوا مورد توجه قرار گرفت و به عوامل اصلی آلایندگی هوا پرداخته شد.»

«در این دوره اقداماتی همچون انتقال مراکز آلاینده هوا از محدوه شهرها به شعاع دورتر و پاکیزه کردن سوخت خودروها و به خصوص اصلاح سیستم سوخت خودروها (انژکتوری کردن سیستم سوخت) برای نخستین بار صورت گرفت.»

نماینده سابق مجلس گفت: «به رغم آنکه در آن سال ها با همکاری نسبی مجموعه ای از ارگان ها و نهادها و حساسیت هایی که در جامعه مدنی نسبت به این موضوع به وجود آمده بود گام هایی برداشته شد، اما متاسفانه در دوره هشت سال گذشته همچون خیلی از موضوعات دیگر این موضوع نیز دچار وقفه ای جدی شد؛ به صورتی که مهم ترین عامل جایگزین برای سیستم حمل و نقل که مترو بود دست مایه تسویه حساب های شخصی و کودکانه میان دولت و شهرداری تهران قرار گرفت و مدت ها اعتبارات و بودجه مربوط به این بخش تخصیص داده نشد.»

پورنجاتی گفت: «به هیچ وجه سودمند نیست که به موضوع آلودگی هوا صرفا به عنوان یک مسئله حاد شبیه اپیدمی آنفلوانزا نگاه شود. این نگاه هیچ خاصیتی ندارد.»

وی ادامه داد: «تعطیل کردن مدارس و حتی محدود کردن تردد خودروها در محدوده شهری صرف نظر از اینکه نوعی تضییع حق شهروندان است و باید به جای خود مورد بحث حقوقی قرار بگیرد، بیش از آنکه آثار ریشه ای، جدی و ماندگار داشته باشد نوعی مُسکّن کوتاه مدت خواهد بود.»

«به نظر من باید در این شرایط یک کمپین گسترده ملی فارغ از گرایشها و سلایق سیاسی و فرهنگی و با اتکا به همدلی و مشارکت جامعه مدنی برای مبارزه با آلودگی هوا تشکیل و آغاز به کار کند.»

پورنجاتی در پاسخ به این سوال که چرا موضوع آلودگی هوا برای دولت و جامعه اهمیت ندارد؟، گفت: «یک دلیل آن این است که مسئله آلودگی هوا یک مسئله جدی و واقعی است که راههای حل ملموس و کوتاه مدت ندارد و لذا دولت ها کمتر می توانند روی نتیجه اقدامات خود مانور تبیلغاتی کنند. بنابراین دولت ها ترجیح می دهند کمتر سراغ چنین موضوعی بروند.»

وی ادامه داد: «به عبارت دیگر اگر امروز دولت تصمیم بگیرد نفری 5 هزار تومان به مردم هدیه دهد این موضوع کاملا برای مردم ملموس خواهد بود، اما دولت نمی تواند عنوان کند از فردا اکسیژن در منازل توزیع خواهد کرد.»

قائم مقام پیشین رئیس سازمان صدا و سیما گفت: «دلیل دیگر تدبیرهای نادرست و نگاه امنیتی به مسائل زیستی است. بنده به عنوان کسی که در دوره ای در صدا و سیما مسئولیت داشتم شاهد این مسئله بودم که وقتی در بخش های خبری یا حتی بخش های تولیدی و تحلیل محتوایی برنامه ای در زمینه آلودگی هوا ارائه می شد از سوی مقامات مختلف در رده های بالا واکنش منفی نشان داده می شد که چرا مردم را نگران می کنید؟!»

وی ادامه داد: «این مقامات عنوان می کردند چرا وقتی نمی توانید برای این موضوع راه حل فوری پیدا کنید توی دل مردم را خالی می کنید و باعث ایجاد نوعی نارضایتی و بی اعتمادی و تلقی ناتوانی نسبت به مدیریت کشور در جامعه می شوید؟!»

پورنجاتی اظهار کرد: «دلیل سوم این است که مردم ما متاسفانه نسبت به حتی مشکلات کاملا غیرسیاسی و مربوط به زندگی معمولی خود به تدریج عادت می کنند و کنش خاصی نشان نمی دهند. اگر شرایط خفه کننده زیستی که در تهران وجود دارد در هر جامعه دیگری وجود داشت منجر به این می شد که هر روز مسئولان مختلف در پیشگاه افکار عمومی پاسخگو باشند و اگر مشکلاتی وجود دارد که نمی توانند اقدامی کنند آن مشکلات را بیان کنند.»

پورنجاتی در پایان خاطرنشان کرد: «البته نباید کتمان کرد که موضوع محیط زیست و آلودگی هوا در سطوح کارشناسی موضوعی جدی تلقی شده است و دست کم خانم دکتر ابتکار رئیس سازمان محیط زیست در این دوره در حال پیگیری این موضوع هستند.»